سال اعتراض نمایندگان نسبت به ناکارآمدی برنامه های توسعه غربی/روزشمار الگوی پیشرفت اسلامی در سال 1394

بسم الله الرحمن الرحیم

سال 1394 را می‌توان سال اعتراض گسترده نمایندگان مجلس و بسیاری از نخبگان نسبت به ماهیت عقیم، ناکارآمد و بخشیِ برنامه‌های توسعه غربی دانست؛ در این سال نطق‌ها، یادداشت‌ها، مصاحبه‌ها و سخنرانی‌های فراوانی با موضوع اعتراض به برنامه‌ریزی‌های مبتنی بر توسعه انجام شد. روزشمار حاضر به طور اجمالی به شاخص ترین حوادث پیرامون اعتراض به روند پیاده سازی برنامه های توسعه در کشور پرداخته است:

26 اسفند 1393: یادداشت انتقادی مهندس بهرام بیرانوند درباره روند تصویب برنامه ششم؛ نماینده مردم بروجرد و اشترینان در این یادداشت تدوین برنامه ششم از سوی دولت، قبل از ابلاغ سیاست‌های کلی برنامه ششم، اتکای علمی برنامه ششم به نظریه نهادگرایی به عنوان یکی از مکاتب توسعه غربی و همچنین "عدم ارائه لایحه الگوی پیشرفت به مجلس از سوی دولت با وجود الزام قانونی آن" را سه نقطه ضعف روند برنامه‌ریزی برنامه ششم عنوان کرد. بیرانوند در پایان یادداشت خود به گفتگوی دکتر نوبخت با دوماه‌نامه گفتمان الگو؛ مبنی بر اینکه «نباید انتظار داشت الگو بسیار مفصل و همه‌جانبه باشد که در این صورت جایی برای توسعه نخواهد بود.»  اعتراض کرد.

1 فروردین 1394: سخنرانی امام خامنه‌ای در حرم مطهر رضوی با موضوع تبیین پایه‌های چهارگانه نظام‌سازی اسلامی؛ امر‌ به‌ معروف و نهی از منکر و نماز و زکات، چهار پایه اصلی نظام سازی اسلامیاز منظر ایشان است: «معروفی بالاتر از ایجاد نظام اسلامی و حفظ نظام اسلامی نداریم.»

5 اردیبهشت 1394: نامه نماینده مجلس شورای اسلامی به رئیس‌جمهور پیرامون قانونی نبودن تدوین برنامه ششم؛ بدون توجه به الگوی پیشرفت؛ حجت‌الاسلام حمید رسائی نماینده مردم تهران، ری و شمیرانات عدم تحویل لایحه الگوی پیشرفت اسلامی به مجلس توسط دولت با وجود امر قانونی در این مسأله و تنظیم برنامه ششم با نگاه نهادگرایی را نقد کرده و به سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی کشور توصیه کرد با مجموعه‌هایی که در حوزه علمیه قم مشغول مطالعات بر روی الگوی پیشرفت هستند؛ همکاری نماید.

16 اردیبهشت 1394: امام خامنه‌ایدر دیدار جمعی از معلمان و فرهنگیان سراسر کشور از ضرورت ورود مباحث سند تحول بنیادین به برنامه ششم سخن گفتند؛ «یک موضوع دیگری که در این مسئله‌ی سند مهم است که وزیر محترم هم خوشبختانه امروز اشاره کردند، ظرفیّت برنامه‌ی ششم است. الان سیاست‌های برنامه‌ی ششم در حال تدوین است، بعد هم خود برنامه را تدوین می‌کنند، تصویب می‌کنند، اجرا می‌کنند. در ضمن این برنامه و در ذیل این برنامه، مسئله‌ی آموزش و پرورش و سند تحول بنیادین باید حتماً دیده بشود تا بدانیم ما در سال ۱۴۰۴ چه خواهیم داشت در آموزش و پرورش.»

31 اردیبهشت 1394: چهارمین کنفرانس الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت و هفتمین کنگره پیشگامان پیشرفت با عنوان «پیشرفت ایران؛ گذشته، حال، آینده» برگزار شد؛ در مجموع 104 مقاله به صورت شفاهی و 251 مقاله به صورت پوستر در این کنفرانس ارائه شد.

9 تیر 1394: سیاست‌های کلی برنامه ششم از سوی مقام معظم رهبری به رئیس‌جمهور ابلاغ گردید؛ معظم له در مقدمه این ابلاغیه تنظیم این ابلاغیه را بر اساس سه محور اقتصاد مقاومتی، پیشتازی در عرصه علم و فناوری و تعالی و مقاوم‌سازی فرهنگی دانست. ایشان بر تفاوت الگوی پیشرفت و الگوی نظام سرمایه‌داری تأکید کرد: « اتکاء بر توانایی‌های انسانی و طبیعی و امکانات داخلی و فرصت‌های وسیع برآمده از زیرساخت‌های موجود در کشور و بهره‌گیری از مدیریت جهادی و روحیه‌ی انقلابی و تکیه بر اولویت‌های اساسی آمده در سیاست‌های کلی: «اصل ۴۴»، «اقتصاد مقاومتی»، «علم و فناوری»، «نظام اداری» و «جمعیّت» و از همه بالاتر توکل به قدرت لایزال الهی می‌تواند ما را به‌رغم تمایل و اراده دشمنان عنود، با تحقق اهداف برنامه ششم در ارائه‌ی الگویی برآمده از تفکر اسلامی در زمینه‌ی پیشرفت که به‌کلّی مستقل از نظام سرمایه‌داری جهانی است، یاری رساند. »

18 مرداد 1394: مهندس بهرام بیرانوند، نماینده مردم بروجرد و اشترینان در تذکری در صحن علنی مجلس خطاب به رئیس‌جمهور گفت: «آقای رئیس‌جمهور برنامه ششم چه شده؟ الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت که معیار تدوین برنامه ششم است، هنوز در کماست.»

30 مهر 1394: دبیر شورای راهبردی الگوی پیشرفت اسلامی در نامه‌ای به احمد توکلی نماینده مردم تهران، ری و شمیرانات در مجلس شورای اسلامی ابتدا به عدم تحقق شاخصه‌های هویت اسلامی در کشور ایران با وجود اجرای برنامه‌های ده‌گانه توسعه و سپس به اعتراف دکتر محمد باقر نوبخت، رئیس سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی به ناکارآمدی برنامه‌های توسعه اشاره کرد. ایشان در پایان این نامه نیز از چهار نظریه پیوست الگوی پیشرفت اسلامی برای برنامه ششم نام برد.

5 آبان 1394: دولت لایحه قانونی یک فوریتی تنظیم برخی از احکام برنامه‌های توسعه کشور (برنامه ششم) را وارد صحن علنی مجلس شورای اسلامی کرده و فوریت آن را به رأی نمایندگان گذاشت. چندتن از نمایندگان اعتراضاتی به این لایحه بیان کردند؛ پورابراهیمی نماینده مردم کرمان از عدم لحاظ مقاوم‌سازی اقتصاد در این لایحه سخن گفت، احمد توکلی نماینده مردم تهران این برنامه تدوین‌شده را ملغمه‌ای از احکام بخش‌های مختلف دانست و اما حجت‌الاسلام حمید رسائی نماینده مردم تهران مهم‌ترین اعتراض را مطرح کرد؛ مهمترین ایراد این لایحه از نظر حجت‌الاسلام رسائی عدم تطابق آن با مفاهیم الگوی پیشرفت اسلامی و عبور غیر قانونی دولت از بند اول برنامه پنجم کشور در تدوین این لایحه بود. نمایندگان در نهایت فوریت این لایحه را تصویب نکردند.

7 آبان 1394: دبیر شورای راهبردی الگوی پیشرفت اسلامی در نامه‌ای به حجت‌الاسلام رسائی ضمن ابراز تشکر از وی به دلیل موضع انقلابی‌اش در مورخه 5 آبان، نسبت به اقدام احتمالی دولت مبنی بر عدم ارائه لایحه الگوی پیشرفت و کسب آرای دو سوم نمایندگان مجلس برای نقض بند اول قانون برنامه پنجم هشدار داد.

13 آبان 1394: موضع‌گیری صریح و منطقی رئیس کمیسیون فرهنگی مجلس، حجت‌الاسلام احمد سالک پیرامون لزوم پرهیز از تدوین برنامه ششم با نگاه اقتصادمحوری و ضرورت محوریت فرهنگ در نوشتن این برنامه: «طبق بیان صریح مقام معظم رهبری، زیر ساخت برنامه‌های کشور می‌بایست فرهنگ باشد و نه اقتصاد و اگر در برنامه ششم متوجه بشویم که دولت زیرساخت آن را چیزی غیر از فرهنگ قرار داده است حتماً مجلس در آنجا ورود پیدا خواهد کرد و اقدام به اصلاح می کند.»

17 آبان 1394: ادعای جالب دکتر محمد باقر نوبخت درباره الگوی پیشرفت اسلامی؛ رئیس سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی در پاسخ به خبرگزاری دانشجو : «الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت تهیه و قرار شد به تصویب مجلس شورای اسلامی برسد و بعد برنامه ششم بر پایه آن تهیه شود، تا سال سوم این اتفاق عملی نشد به جهت اینکه در مرکز تحقیقات استراتژیک مجمع تشخیص مصلحت نظام الگوی اولیه آن از سوی این مرکز تهیه شده بود ما در این خصوص دست پر بودیم و نمی خواستیم از منابع سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی استفاده کنیم.»

24 آبان 1394: تذکر رهبر انقلاب به دولت درباره توجه ویژه به مسائل اجتماعی و فرهنگی برنامه ششم توسعه؛ دکتر محمد باقر نوبخت در همایش تجلیل از کتاب‌داران گفت: از تذکر رهبر انقلاب به دولت در خصوص توجه به فرهنگ و مسائل اجتماعی در بودجه ٩٥ و لایحه برنامه ششم توسعه خبر داد و اظهار داشت: رهبری در جلسه محدودی که در هفته گذشته با ما داشتند، به ما متذکر شدند تا به فرهنگ و مسائل اجتماعی برنامه ششم توسعه توجه ویژه داشته باشیم.

28 آبان 1394: هشتمین کنگره پیشگامان پیشرفت با موضوع «الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت؛ افق و تدابیر» در محل تالار علامه امینی دانشگاه تهران آغاز شد؛

4 آذر 1394: دومین رونمائی از محصولات مرتبط با اولین نقشه راه تولید الگوی پیشرفت اسلامی در حوزه علمیه مروی با سخنرانی حجت‌الاسلام رئیسی (دادستان کل کشور) و حجت‌الاسلام کشوری (دبیر شورای راهبردی الگوی پیشرفت اسلامی) برگزار گردید. حجت‌الاسلام کشوری: «راهبرد سند‌نویسی، الگوی پیشرفت اسلامی را به پذیرش نخبگان نمی‌رساند» حجت‌الاسلام رئیسی: «هر کجا ناموفق بوده‌ایم؛ علتش استفاده از الگوهای غربی بوده است»

10 آذر 1394: اظهارات ضد توسعه ویکتور اوربان در محضر امام خامنه‌ای نخست‌وزیر مجارستان در این دیدار ضمن اشاره به تغییر وضعیت جهان به برخی از عوارض بسیار خطرناک توسعه غربی در اروپا اشاره کرد و گفت «مبنا قرار گرفتن «توسعه»، معیارهای گذشته‌ی غرب را در حوزه‌های اخلاق، سیاست و دین در معرض فروپاشی قرار داده و شرایط سخت و حساسی را ایجاد کرده است.»اظهارات ضد توسعه این مقام غربی می تواند نوعی عبرت برای توسعه گرایان وطنی و جریان ترجمه تفکرات غربی در ایران محسوب شود؛ تا این همه در مدح کارامدی این تفکرات ناکارامد و تجربه شده سخن نگویند.

26 آذر 1394: همزمان با هفته پژوهش از 25 کتاب از مجموعه کتاب‌های الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت، اثر مرکز پژوهش کاربردی، اقتصادی، اجتماعی قدر  با حضور آیت الله مصباح یزدی در سالن اجتماعات موسسه آموزشی پژوهشی امام خمینیقم رونمایی شد.